Nắm được những dấu hiệu hay biểu hiện của chất lượng trứng kém là điều cần thiết nhất là với người đang muốn cải thiện khả năng thụ thai và sinh con. 1 phút đọc bài dưới đây để nắm rõ hơn về vấn đề chất lượng trứng và khả năng sinh sản.

Xem thêm: Toplist các loại thuốc bổ trứng tốt nhất, phổ biến nhất

Khi bạn gặp khó khăn với các vấn đề về khả năng sinh sản, điều đầu tiên có thể cân nhắc đến các vấn đề tiềm ẩn liên quan đến chất lượng và số lượng trứng trong tương quan với tuổi tác.

Khả năng sinh sản giảm dần theo tuổi cho đến tuổi 30, sự suy giảm về số lượng và chất lượng trứng bắt đầu tăng nhanh trong suốt thời kỳ từ 30-40 tuổi. Lúc này nguy cơ sản xuất trứng có nhiễm sắc thể bất thường cao hơn nhiều và sau tuổi 45, khả năng sản xuất trứng có thể không còn.

Đó là lý do tại sao phụ nữ luôn được khuyến khích mang thai ở độ tuổi sinh sản tốt nhất và nếu trì hoãn mang thai thì có thể cân nhắc dự trữ trứng nhờ đông lạnh trứng.

Lý do vì chất lượng trứng ảnh hưởng tới khả năng sinh sản và chất lượng trứng càng kém thì cơ hội thụ thai càng ít. Bạn có thể nghe thấy những từ như số lượng hay chất lượng trứng.

Thường thì số lượng đề cập đến dự trữ buồng trứng, là số trứng còn trong buồng trứng. Trong khi đó chất lượng trứng hiểu cụ thể hơn là về mặt di truyền, thành phần, cấu trúc và những yếu tố khác để trứng là bình thường hay không.

Chất lượng trứng kém nghĩa là gì?

Chất lượng trứng kém hay trứng kém chất lượng là trứng bị suy giảm khả năng thụ tinh và phát triển thành phôi khỏe mạnh. Đây là một cách hiểu đơn giản nhất.

Không chỉ cần thiết với thụ thai tự nhiên, ngay cả việc áp dụng hỗ trợ sinh sản IVF tiên tiến nhất cũng có thể không thành công nếu chất lượng trứng kém vì phôi từ trứng chất lượng thấp thường không phát triển bình thường được.

Ngược lại nếu trứng chất lượng cao hơn đồng nghĩa trứng có nhiều khả năng được thụ tinh, phát triển thành phôi, cấy ghép và mang thai thành công.

Sở dĩ trứng khỏe mạnh là cần thiết cho khả năng sinh sản bởi nó chịu trách nhiệm cung cấp vật liệu di truyền cần thiết cho sự phát triển của phôi.

Sự bất thường về nhiễm sắc thể sẽ khiến trứng một là không được thụ tinh, hai là nếu được thụ tinh thì phôi thai bất thường. Sự bất thường này có thể dẫn đến phôi không thể làm tổ ở tử cung hoặc có thể bị sảy thai hoặc em bé sinh ra không khỏe mạnh.

Do đó trứng chất lượng có liên quan trực tiếp đến tỷ lệ thụ tinh thành công, chất lượng phôi được cải thiện và cơ hội làm tổ thành công hơn.

Biểu hiện của chất lượng trứng kém là gì?

Trên thực tế, trứng kém chất lượng bị gây ra bởi nhiều nguyên nhân như tuổi tác cao, di truyền, bất thường về hormone và ảnh hưởng của môi trường.

Mặc dù không có xét nghiệm nào đánh giá chất lượng trứng nhưng một số xét nghiệm như xét nghiệm máu AMH có thể có ích để hiểu dự trữ buồng trứng (số lượng trứng).

Bên cạnh đó, xét về tuổi tác, tuổi càng cao được xem là ‘dấu hiệu’ tương đối chắc chắn về dự đoán chất lượng trứng của người bệnh. Phụ nữ trên 40 tuổi sẽ có nhiều trứng có DNA bất thường hơn trong khi phụ nữ 20 tuổi thường có nhiều trứng chất lượng.

Biểu hiện của trứng kém chất lượng cũng đa dạng như các vấn đề về vô sinh, sẩy thai thường xuyên và kinh nguyệt không đều,…

Kinh nguyệt không đều

Kinh nguyệt không đều có thể là một trong những dấu hiệu cảnh báo rất nhiều vấn đề bất ổn về sức khỏe sinh sản, rối loạn nội tiết, các bệnh liên quan đến buồng trứng, rối loạn rụng trứng,…

Mặt khác kinh nguyệt không đều cũng có thể là dấu hiệu của sự mất cân bằng nội tiết tố hoặc các vấn đề tiềm ẩn khác liên quan đến chất lượng trứng.

Sự bất ổn của chu kỳ kinh có thể bao gồm cả khoảng thời gian giữa các kỳ kinh dài hay ngắn, lượng máu kinh ít hoặc nhiều, có kinh sớm hay muộn hoặc không có kinh,… Nghĩa là bất kỳ điều nào trong số này có thể là do trứng kém chất lượng.

Khó thụ thai

Khó thụ thai đến từ rất nhiều nguyên nhân, nhất là các bệnh về buồng trứng. Nó cũng được xem là dấu hiệu rõ ràng nhất cho chất lượng trứng không tốt. Đây cũng là dấu hiệu cảnh báo về tình trạng vô sinh hiếm muộn.

Theo đó nếu có quan hệ tình dục thường xuyên không sử dụng bất kỳ biện pháp tránh thai nào mà sau 1 năm (với người vợ dưới 35 tuổi) và sau 6 tháng (với người vợ trên 35 tuổi) vẫn chưa có thai một cách tự nhiên, thì cần kiểm tra sức khỏe sinh sản.

Trực tiếp nhất, khi trứng kém chất lượng thì sự thụ tinh, hình thành phôi, sự làm tổ của phôi ở tử cung đều trở nên khó khăn hơn. Về mặt di truyền, nếu thai kỳ có trứng bất thường, có thể dẫn đến dị tật bẩm sinh như hội chứng Down.

Thông thường, trứng và tinh trùng có 23 nhiễm sắc thể, tổng cộng 46 nhiễm sắc thể trong phôi tạo thành. Sảy thai nhiều lần có thể có nghĩa là trứng có thể không có số lượng NST chính xác hoặc bất thường.

Sẩy thai liên tiếp

Sẩy thai có nhiều nguyên nhân như nhiễm trùng, bệnh mãn tính, dị tật tử cung, niêm mạc tử cung mỏng,… nhưng cũng có thể do chất lượng trứng.

Nếu đã từng đậu thai nhưng sau đó lại bị sảy và diễn ra nhiều lần thì rất có thể là biểu hiện của bất thường về nhiễm sắc thể và khiến phôi khó phát triển bình thường, dẫn đến sảy thai.

Nồng độ FSH cao – chất lượng trứng thấp

FSH (hormone kích thích nang trứng) được sản xuất bởi tuyến yên trong não. Nó có vai trò rất quan trọng cho sự phát triển của nang trứng. Nó được xét nghiệm vào ngày thứ 2-3 của chu kỳ kinh.

Các nghiên cứu cho thấy nếu có FSH cao, điều đó có nghĩa là người phụ nữ có ít trứng hơn vì cơ thể cần sản xuất nhiều FSH hơn để giúp các nang trứng trưởng thành.

Phạm vi FSH bình thường là từ 3,85 – 8,78 mIU/mL. Nếu lớn hơn 15 mIU/mL thường dự kiến khả năng có thể mang thai thấp, ít thành công hơn khi thụ tinh trong ống nghiệm (IVF).

FSH cao cũng là một trong số những xét nghiệm liên quan đến chẩn đoán chức năng buồng trứng, ví dụ như suy buồng trứng sớm (POI). Theo đó nếu bị POI, chất lượng và cả số lượng nang trứng đều suy giảm rõ rệt.

AMH thấp

Anti-Mullerian Hormone (AMH) là hormone có vai trò quan trọng trong sự biệt hóa tăng trưởng và hình thành nang trứng.

AMH phản ánh cả số nang noãn non đang phát triển cũng như quần thể nang thủy nguyên hiện có trong buồng trứng. Nó cũng là một chỉ số về dự trữ buồng trứng, là chỉ số dự đoán được khả năng sinh sản hiện tại và tương lai.

AMH không bị ảnh hưởng bởi chu kỳ kinh nguyệt nên có thể kiểm tra vào bất kỳ lúc nào.

Mức AMH thấp hơn có thể gợi ý dự trữ buồng trứng giảm và chất lượng trứng kém.

Nồng độ Oestradiol bất ổn

Estradiol thường được kiểm tra bằng xét nghiệm máu vào ngày thứ ba của chu kỳ kinh để xem xét chất lượng trứng vì đây là một dạng estrogen và là hormone sinh dục nữ chính. Đóng vai trò quan trọng nhất trong sự phát triển và trưởng thành của trứng cũng như điều hòa chu kỳ kinh nguyệt. Hormone này được cho là mạnh nhất giúp truyền tín hiệu từ buồng trứng đến não.

Mức estradiol cao có thể ngăn chặn việc sản xuất FSH (hormone kích thích nang trứng). Điều này có thể hạn chế khả năng sản xuất trứng trưởng thành của buồng trứng và có thể khiến cơ thể khó đáp ứng với các loại thuốc hỗ trợ sinh sản.

Trong khi đó nồng độ estradiol thấp đôi khi cho thấy các tình trạng có thể cản trở khả năng thụ thai của bạn, bao gồm hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS).

Số lượng nang trứng thấp

Đây là một xét nghiệm dạng siêu âm qua âm đạo để kiểm tra dự trữ buồng trứng hay đếm nang noãn thứ cấp vào đầu chu kì kinh (AFC). Theo đó AFC là tổng số nang có đường kính từ 2 – 10 mm (đường kính trung bình) ở cả 2 buồng trứng.

Số lượng nang cao hơn thường cho thấy dự trữ buồng trứng tốt hơn. Ngược lại AFC thấp có thể cho thấy chất lượng trứng kém và khả năng sinh sản giảm.

Sự phát triển nang trứng bất thường

Nang trứng là những túi chứa đầy chất lỏng trong buồng trứng chứa trứng. Nếu nang trứng phát triển đầy đủ qua các giai đoạn thì sẽ tiến tới rụng trứng. Trứng trong nang chứa trứng sẽ được phóng ra ngoài và gặp tinh trùng để thụ tinh. Như vậy là nang trứng phát triển bình thường.

Tuy nhiên vì nhiều lý do mà nang trứng có sự phát triển bất thường, trứng lép hay kích cỡ trứng nhỏ, không phát triển và do đó không có sự rụng trứng và không thể thụ thai được.

Nhiều tuổi

Vấn đề tuổi tác nhiều vừa là dấu hiệu cho thấy trứng kém chất lượng và cũng chính là một trong những nguyên nhân. Trên thực tế thì không chỉ chất lượng trứng giảm, số lượng trứng hay dự trữ buồng trứng cũng giảm đi theo tuổi tác. Đồng thời các chức năng sinh sản cũng giảm đi rõ rệt.

Nguyên nhân khiến chất lượng trứng kém

Có nhiều nguyên nhân gây nên tình trạng kém chất lượng ở trứng.

Mất cân bằng nội tiết tố

Nội tiết tố hay các hormone trong cơ thể bị mất cân bằng có thể báo hiệu các vấn đề về sức khỏe sinh sản, trong đó có chất lượng trứng.

Đặc biệt trong số các hormone phải kể đến FSH, estradiol và AMH (hormone ức chế Müllerian). Chúng được kiểm tra thông qua các xét nghiệm máu tùy từng thời điểm được chỉ định.

Cả 3 loại hormone được xét nghiệm kết hợp với siêu âm sẽ cho biết về khả năng rụng trứng cũng như khả năng sinh sản tổng thể.

Rối loạn nhiễm sắc thể và chất lượng trứng

Rối loạn nhiễm sắc thể hoặc số lượng nhiễm sắc thể bất thường vừa là nguyên nhân vừa là một dấu hiệu cho thấy chất lượng trứng kém.

Mỗi một trứng và tinh trùng khỏe mạnh đều có 23 nhiễm sắc thể và kết hợp với nhau tạo thành phôi với 46 nhiễm sắc thể. Đây là số lượng NST bình thường.

Nếu trứng có bất thường, chất lượng kém thì số lượng nhiễm sắc thể sẽ thay đổi (ít hơn hoặc nhiều hơn) bình thường, tạo ra những quả trứng lệch bội.

Nếu trứng lệch bội được thụ thai thì phôi thai hình thành sẽ có số lượng NST bất thường. Sự mất cân bằng di truyền này có thể dẫn đến khó khăn trong việc thụ thai hoặc các biến chứng khi mang thai. Nó biểu hiện ra thành một số hội chứng điển hình như hội chứng Down.

Lối sống và môi trường

Các thói quen xấu như hút thuốc, uống rượu say, thừa cân béo phì và tiếp xúc với các chất gây ô nhiễm trong môi trường đều có thể ảnh hưởng đến chất lượng trứng.

Tuổi tác

Tuổi tác đóng vai trò quan trọng đối với khả năng sinh sản. Chất lượng và số lượng trứng sẽ suy giảm một cách tự nhiên khi tuổi của người phụ nữ tăng lên. Tất nhiên tốc độ suy giảm này có thể khác nhau đối với từng người.

Điều này có thể hiểu đơn giản là ‘trứng già hơn’ có nhiều khả năng tích tụ các lỗi trong DNA trong quá trình phân chia tế bào, dẫn đến trứng bất thường về mặt di truyền.

Chất lượng trứng kém phải làm sao?

Một khi đã xác định chất lượng trứng kém, bác sĩ có thể đưa ra phương pháp điều trị phù hợp để nâng cao khả năng mang thai thành công.

Điều chỉnh lối sống

Đối với mọi bệnh lý sinh sản cho đến vấn đề về chất lượng trứng, việc điều chỉnh lối sống rất quan trọng để cải thiện tình trạng bệnh.

Theo đó việc áp dụng lối sống lành mạnh được cho là sẽ đem lại kết quả tốt hơn. Đó có thể là thói quen ăn uống đầy đủ và cân bằng dưỡng chất. Hoạt động thể chất thường xuyên hơn với loại hình phù hợp.

Cải thiện chế độ ăn uống và dinh dưỡng

Không phải ngẫu nhiên mà hầu hết các loại viên uống bổ trứng trên thị trường đều tập trung vào các chất quan trọng như CoQ10, DHEA và vitamin C và E chống oxy hóa, myo-inositol,… Đây là các dưỡng chất cần thiết cho chất lượng trứng và đã được nghiên cứu chuyên sâu đưa ra.

Một số cải tiến về chế độ ăn uống bổ trứng gồm cả sử dụng thực phẩm tự nhiên và thực phẩm bổ sung được cho là cần thiết và hữu ích.

Liệu pháp hormone

Tùy thuộc vào sự mất cân bằng nội tiết tố, các chuyên gia sinh sản có thể đề nghị liệu pháp hormone để điều chỉnh chu kỳ kinh nguyệt và nâng cao chất lượng trứng.

Thụ tinh trong ống nghiệm (IVF)

Nếu đang gặp khó khăn khi mang thai tự nhiên do chất lượng trứng quá kém thì sử dụng sự hỗ trợ sinh sản công nghệ tiên tiến là cách hiệu quả nhất để giải quyết vấn đề.

Sử dụng trứng hiến tặng

Trong trường hợp chất lượng trứng là không thể cải thiện, việc sử dụng trứng từ người hiến tặng khỏe mạnh và trẻ tuổi hơn có thể làm tăng đáng kể triển vọng mang thai thành công.

Cải thiện môi trường sống

Giảm tiếp xúc với các chất ô nhiễm, giữ cho môi trường sống trong lành có thể tác động tích cực đến chất lượng trứng. Đặc biệt hạn chế sử dụng, tiếp xúc với các hóa chất có trong các vật dụng chăm sóc cá nhân, mỹ phẩm, chất tẩy rửa gia dụng và thuốc trừ sâu,…

Trên đây là các biểu hiện của chất lượng trứng kém ở phụ nữ khiến cho việc đậu thai tự nhiên trở nên khó khăn hơn, kể cả IVF.

Các thông tin trong bài mang tính chất tham khảo không thay thế cho ý kiến của bác sĩ chuyên khoa.

Xem thêm: Review thuốc bổ trứng Stafam từ các mom từng… bị trứng kém chất lượng