Tìm hiểu niêm mạc tử cung dày là gì và vì sao nó lại ảnh hưởng tới việc thụ thai là điều cần thiết nếu bạn đang muốn cải thiện sức khỏe sinh sản để mang thai. Bài viết dưới đây đề cập đến nguyên nhân, biểu hiện, cách cải thiện và chữa trị niêm mạc dày để chị em tham khảo.

Xem thêm: Các loại thuốc bổ trứng tốt nhất, phổ biến nhất hiện nay

Niêm mạc tử cung dày là gì?

Niêm mạc tử cung dày chính là tình trạng lớp niêm mạc tử cung trở nên quá dày so với bình thường do rối loạn nội tiết và ảnh hưởng tới sức khỏe trong đó có sức khỏe sinh sản.

Về tên gọi, niêm mạc tử cung dày còn gọi là tăng sinh niêm mạc tử cung, tăng sản nội mạc tử cung. Trong tiếng Anh, tăng sản nội mạc tử cung được gọi là Endometrial Hyperplasia.

Sự rối loạn nội tiết có liên quan đến hai hormone giữ vai trò trong chu kỳ kinh nguyệt: Estrogen làm cho tế bào phát triển, trong khi progesterone báo hiệu sự bong tróc của tế bào. Sự mất cân bằng nội tiết tố có thể tạo ra quá nhiều tế bào hoặc tế bào bất thường.

Nó có thể gây ra các triệu chứng khó chịu như kinh nguyệt nhiều, chảy máu sau mãn kinh và tình trạng thiếu máu do chảy máu quá nhiều.

Kích thước niêm mạc bao nhiêu là dày?

Thông thường độ dày của niêm mạc tử cung sẽ thay đổi theo từng giai đoạn của chu kỳ kinh.

• Giai đoạn vừa hết kỳ kinh: Chỉ khoảng 2 – 4 mm.
• Giai đoạn giữa chu kỳ kinh, trước thời điểm rụng trứng: Độ dày lên đến 11mm.
• Giai đoạn sau khi rụng trứng và sắp đến kỳ hành kinh: khoảng 12-16mm. Nếu không có thai nhi đến làm tổ thì lớp niêm mạc tử cung này sẽ bong ra tạo thành máu kinh.

Niêm mạc tử cung được chẩn đoán là dày khi có độ dày >9mm (ngày đầu chu kỳ kinh) hoặc dày >4mm (ở phụ nữ mãn kinh).

Về phân loại niêm mạc dày

dựa trên loại thay đổi tế bào ở niêm mạc tử cung, người ta chia ra 3 loại:

• Tăng sản nội mạc tử cung lành tính tức là có những thay đổi tế bào ở niêm mạc không phải là ung thư.
• Tân sinh nội biểu mô nội mạc tử cung (EIN) – những thay đổi tiền ung thư ở niêm mạc.
• Ung thư biểu mô tuyến nội mạc tử cung tức là những thay đổi ung thư ở niêm mạc.

Nguyên nhân niêm mạc tử cung dày là gì?

Tăng sản nội mạc tử cung thường xảy ra với nguyên nhân sâu xa do mất cân bằng hormone estrogen và progesterone. Tức là có quá nhiều estrogen và/hoặc không đủ progesterone. Thiếu progesterone có thể có nghĩa là lớp niêm mạc tử cung không bong ra hoàn toàn mỗi tháng và tích tụ dày lên.

Để hiểu bản chất niêm mạc tử cung dày là gì và vì sao sự mất cân bằng giữa hai nội tiết tố này lại gây ra niêm mạc dày, phải hiểu vai trò của chúng.

Estrogen được tạo ra bởi buồng trứng và có nồng độ cao nhất vào phần đầu tiên của chu kỳ kinh. Nó có nhiệm vụ làm cho niêm mạc tử cung phát triển, dày lên với mục đích chuẩn bị tử cung cho việc mang thai.

Đến giữa chu kỳ, bình thường sẽ có hiện tượng rụng trứng xảy ra và lúc này nồng độ của progesterone bắt đầu tăng lên. Mục đích là chuẩn bị nội mạc tử cung để tiếp nhận và nuôi dưỡng trứng đã thụ tinh.

Nếu trứng rụng nhưng không gặp tinn trùng, tức là việc mang thai không xảy ra, nồng độ của cả hai loại hormone là estrogen và progesterone đều sẽ giảm. Theo đó sự giảm progesterone gây ra kinh nguyệt tức là bong tróc lớp niêm mạc. Việc bong tróc này xảy ra khiến cho độ dày niêm mạc mỏng đi, để thiết lập một chu kỳ kinh nguyệt mới với niêm mạc có độ dày phù hợp.

Tuy nhiên nếu không có sự rụng trứng theo chu kỳ thì progesterone không được tạo ra và do đó lớp niêm mạc không bong ra được. Lớp niêm mạc cũ không bong ra, trong khi đó estrogen tiếp tục được sản xuất ra để phát triển niêm mạc dày lên. Do đó, có thể dẫn đến các tế bào tạo nên lớp lót niêm mạc tụ lại với nhau. Lớp niêm mạc dày hơn bình thường chính là tình trạng tăng sản hay tăng sinh niêm mạc.

Đối tượng nào dễ có nguy cơ tăng sản nội mạc?

Niêm mạc tử cung dày do mất cân bằng nội tiết có thể xảy ra liên quan đến nhiều yếu tố, bao gồm tuổi tác, chu kỳ kinh không đều, tiền sử bệnh gia đình, sử dụng hormone nội tiết, bệnh về buồng trứng,…

• Sau thời kỳ mãn kinh, khi quá trình rụng trứng ngừng và progesterone không còn được sản xuất.
• Thời kỳ tiền mãn kinh (khi quá trình rụng trứng có thể không xảy ra thường xuyên), khả năng tiếp xúc với progesterone sẽ giảm đi.
• Các tình huống khác khi cơ thể có nồng độ estrogen cao mà progesterone lại quá thấp kể cả khi mới hơn 35 tuổi, người chưa từng mang thai, thời kỳ mãn kinh muộn, bắt đầu có kinh nguyệt sớm.
• Người có kinh nguyệt không đều đặc biệt liên quan đến hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS) hoặc vô sinh có thể cản trở quá trình rụng trứng, làm giảm tiếp xúc với progestin.
• Tiền sử mắc một số bệnh, PCOS, đái tháo đường, bệnh túi mật hoặc bệnh tuyến giáp, người bị béo phì, hay hút thuốc lá, tiền sử gia đình mắc bệnh ung thư buồng trứng, ruột kết hoặc tử cung,…
• Một số người dùng estrogen theo toa mà không dùng progestin (một chất hóa học tổng hợp bắt chước tác dụng của progesterone trên cơ thể).

Niêm mạc dày ảnh hưởng như thế nào đến sinh sản?

Trên thực tế độ dày của niêm mạc không nên quá dày hay quá mỏng. Cũng như niêm mạc tử cung mỏng, niêm mạc tử cung quá dày cũng có thể ảnh hưởng đến khả năng thụ thai và những bệnh lý nguy hiểm.

Ảnh hưởng tới khả năng thụ thai

Người có niêm mạc dày hơn 20mm thường sẽ có lượng estrogen được tiết ra trong cơ thể nhiều hơn. Điều này khiến cho niêm mạc phát triển mạnh cản trở đến quá trình làm tổ của thai nhi.

Các bệnh lý liên quan tới niêm mạc dày

Khi estrogen bị đẩy lên quá cao, dễ dẫn đến vô kinh, buồng trứng đa nang, rối loạn phóng noãn… Chúng đều là các hiện tượng bất lợi cho sức khỏe sinh sản, cản trở quá trình thụ thai.

Niêm mạc tử cung dày cũng có thể dẫn đến ung thư niêm mạc tử cung,…

Dấu hiệu của tăng sản nội mạc tử cung là gì?

Tùy thuộc vào loại và mức độ của bệnh, tăng sản nội mạc tử cung có thể biểu hiện với nhiều triệu chứng khác nhau. Nó cũng có thể không có bất kỳ triệu chứng nào hoặc có thể gặp nhiều triệu chứng bất thường đáng kể trong chu kỳ kinh nguyệt. Một số dấu hiệu điển hình như sau:

• Chảy máu trong kỳ kinh nhiều hơn hoặc kéo dài hơn bình thường.
• Chu kỳ kinh ngắn hơn 21 ngày (tính từ ngày đầu tiên của kỳ kinh đến ngày đầu tiên của kỳ kinh tiếp theo).
• Thiếu máu: Chảy máu nặng hoặc kéo dài liên quan đến tăng sản nội mạc tử cung có thể gây thiếu máu.
• Bất kỳ hiện tượng chảy máu nào sau khi mãn kinh.
• Đau vùng chậu: Áp lực hoặc đau vùng chậu từ nhẹ đến nặng, có thể có cường độ khác nhau.
• Dịch tiết âm đạo bất thường: Tiết dịch âm đạo kỳ lạ hoặc có mùi khó chịu.
• Vô kinh: Tức là không có kinh nguyệt chút nào
• Vô sinh: Đôi khi có thể làm giảm khả năng sinh sản và khiến phụ nữ khó mang thai.
• Khó giao hợp: Dù không phổ biến nhưng tăng sản nội mạc tử cung có thể gây đau bụng/vùng chậu hoặc đau khi giao hợp.

Chẩn đoán và điều trị tăng sản nội mạc như thế nào?

Trên thực tế có thể có nhiều nguyên nhân gây chảy máu tử cung bất thường. Tuy nhiên nếu bị chảy máu bất thường khi trên 35 tuổi, hoặc nếu bạn dưới 35 tuổi nhưng tình trạng chảy máu bất thường không được điều trị bằng thuốc, bác sĩ có thể đề nghị xét nghiệm chẩn đoán tăng sản nội mạc tử cung và ung thư.

Chẩn đoán niêm mạc dày

Bác sĩ có thể sẽ thực hiện khám vùng chậu nếu thấy có bất kỳ triệu chứng tăng sản nội mạc tử cung nào. Hoặc có thể yêu cầu một hoặc nhiều xét nghiệm sau đây để xác định nguồn gốc các triệu chứng

Siêu âm qua âm đạo

Được thực hiện để đo độ dày của nội mạc tử cung, siêu âm qua âm đạo sẽ dùng một thiết bị nhỏ được đặt vào âm đạo. Sóng âm thanh từ thiết bị được chuyển đổi thành hình ảnh của các cơ quan vùng chậu. Nếu nội mạc tử cung dày, có thể có sự tăng sản nội mạc tử cung.

Sinh thiết nội mạc tử cung

Lấy một mẫu mô nhỏ từ niêm mạc tử cung để kiểm tra các tế bào dưới kính hiển vi để xem liệu ung thư có hiện diện hay không.

Điều này có thể được thực hiện bằng sinh thiết , nong và nạo nội mạc tử cung hoặc nội soi tử cung. Đây được xem là cách duy nhất để biết chắc chắn có ung thư hay không.

Nội soi tử cung

Để kiểm tra cổ tử cung và nhìn vào bên trong tử cung thông qua sử dụng ống soi tử cung. Có thể được thực hiện kết hợp với sinh thiết hoặc nong và nạo.

Điều trị niêm mạc dày

Nếu không được điều trị, tăng sản nội mạc tử cung rất có thể phát triển thành ung thư. Các phương pháp điều trị hiện có để kiểm soát tình trạng này là bổ sung progestin hoặc phẫu thuật.

Điều trị bằng progestin

Cách này thường dùng trong nhiều trường hợp tăng sản nội mạc tử cung. Progestin là những hợp chất tổng hợp bắt chước tác dụng của progesterone trong cơ thể.

Được dùng thông qua một trong các con đường như đường uống, tiêm, đặt trong dụng cụ tử cung hoặc dưới dạng kem bôi âm đạo.

Liều lượng và thời gian sử dụng tùy vào độ tuổi và loại tăng sản nội mạc. Cách điều trị với progestin có thể gây chảy máu âm đạo giống như kinh nguyệt.

Phẫu thuật

Nếu có những thay đổi bất thường ở lớp niêm mạc có nguy cơ ung thư việc cắt bỏ tử cung có thể là một lựa chọn. Cách này được đưa ra trong trường hợp người bệnh không muốn mang thai lần nữa.

Cách ngăn ngừa tăng sản nội mạc tử cung?

Để để giảm nguy cơ tăng sản nội mạc tử cung một số bước sau có thể được khuyên dùng:

• Chỉ dùng liệu pháp hormone khi cần thiết. Nếu dùng estrogen sau khi mãn kinh thì nên dùng cả progestin hoặc progesterone.
• Duy trì cân nặng khỏe mạnh
• Luyện tập thể dục đều đặn
• Ăn một chế độ ăn uống lành mạnh
• Khám vùng chậu thường xuyên
• Không hút thuốc, uống rượu

Trên đây là thông tin tìm hiểu niêm mạc tử cung dày là gì và nguyên nhân, cách cải thiện, điều trị cũng như ảnh hưởng của nó tới khả năng thụ thai.

Các thông tin trong bài có tính chất tham khảo và không thay thế được sự thăm khám, điều trị của bác sĩ chuyên khoa.

Stafam sẽ tiếp tục cập nhất các bài viết liên quan tới kiến thức sinh sản trong thời gian tới! Chúc bạn luôn có được sức khỏe tốt!